آزادی تجمعات و اعتراضات در ایران عملا وجود ندارد. آشکارترین نمونه آن، سرکوب خشن شرکت کنندگان در تظاهرات ۸۸ است. اکنون فرماندار تهران ایده ایجاد یک پارک مخصوص برای تجمعات و اعتراضات را مطرح کرده است.
خبرگزاری مهر روز سه‌شنبه ۲۱ آذرماه (۱۲ دسامبر)، به نقل از عیسی فرهادی، فرماندار تهران ایده ایجاد چنین پارک مخصوصی را رسانه‌ای کرده است.
کل آنچه خبرگزاری مهر درباره ایده فرماندار تهران در رابطه با تاسیس این پارک مخصوص منتشر کرده است، یک جمله است. جمله‌ای مرکب که چند نکته محوری دارد و از رویکرد مسئولان جمهوری اسلامی نسبت اعتراضات مردمی و تجمعات صنفی و سیاسی پرده بر می‌گیرد.
فرماندار تهران، هیچ توضیح بیشتری درباره این ایده نمی‌دهد. حال آنکه پرسش‌های زیادی مطرح است. مثلا آیا قرار است پارک جدیدی برای برگزاری تظاهرات ایجاد کنند یا اینکه برآنند تا یکی از پارک‌های موجود تهران را برای چنین کاری در نظر بگیرند؟ آیا اگر قرار باشد چنین پارکی را ایجاد کنند، آن را در محدوده شهری تهران ایجاد می‌کنند یا در خارج از شهر؟ آیا ماموران انتظامی نیز در این پارک حضور خواهند داشت؟ چه تضمینی وجود دارد که سرنوشت شرکت کنندگان در اعتراضات مردمی این پارک مثل سرنوشت کسانی نباشد که در خارج از پارک و از جمله در برابر مجلس در تجمعات اعتراضی شرکت می‌کنند؟
"تخلیه اعتراضات مردمی"
عیسی فرهادی از عبارت "تخلیه اعتراضات مردمی" سخن می‌گوید. مدعی است که چنین پارکی به مردم معترض امکان می‌دهد، بیایند و خشم و اعتراض خود را "تخلیه" کنند.
صرف‌نظر از توهین‌آمیز بودن استفاده از واژه "تخلیه" برای اعتراضات مردمی، استفاده از آن توسط فرماندار تهران حکایت از زاویه نگرش مسئولان جمهوری اسلامی نسبت به پدیده اعتراض در ایران دارد.
فرماندار تهران می‌گوید: «پیشنهاد می‌دهم یک محل یا پارکی برای اعتراضات و تجمعات تهران در نظر گرفته شود، که هر کس قصد اعتراض دارد به آن پارک برود و مدیر مربوطه را نیز به آن محل دعوت کنیم، این اتفاق برای تخلیه اعتراضات مردمی ضرورت دارد و در بسیاری از کشورهای دنیا انجام شده است.»
اعتراض منطقا اعتراض به چیزی یا کسی است. اعتراض به چیزی یا کسی که از نظر فرد معترض بنا بر دلایلی موجب خشم و نارضایتی فرد معترض شده است.
هرگاه تعداد معترضان بیشتر شود، تجمعات اعتراضی شکل می‌گیرند. هدف از این تجمعات هم "تخلیه" نیست، بلکه تغییر است. یعنی معترضان مایل به تغییر چیزی هستند که نسبت به آن معترض هستند. بنابراین در نظر گرفتن جایی برای "فریاد زدن" صورت مسئله را پاک نمی‌کند و علت اعتراض با "تخلیه اعتراضات" از بین نمی‌رود.
وانگهی واژه عربی تظاهرات عین معادل لاتین آن „demonstrare" بوده و به معنی ظاهر کردن و نشان دادن است. یعنی معترضان با برگزاری تظاهرات مایلند، اعتراض و خشم خود را نشان دهند و نه صرفا "تخلیه" کنند. معترضان مایلند با تظاهرات خود توجه رسانه‌های داخلی و بین‌المللی را به مسائل مورد اعتراضشان جلب کنند. از این رو، شعار دادن در یک محل خاص یا یک پارک مخصوص عملا با هدف اصلی برگزاری تجمعات اعتراضی ناسازگار است.
فرماندار تهران در عین حال از موضوع "دعوت مدیر مربوطه" سخن می‌گوید. دعوت مدیر مربوطه هم از آن حکایت دارد که فرماندار تهران به موضوع از منظر صنفی نگاه می‌کند و نه سیاسی. اگر مدیر مربوطه قادر و یا مایل به حل مشکل بود، که در همان محل کار مشترک این کار صورت می‌گرفت و نیازی نبود که همه و از جمله مدیر مربوطه را به این پارک بیاورند.
از آن گذشته، مشکل اصلی مردم پیدا کردن "مدیر مربوطه" در کشور است. مدیران زیادی مربوط به موضوعی هستند و در عین حال مدیران مربوطه زیادی هم وجود ندارند که حاضر به پذیرش هیچ مسئولیتی نیستند.
موضوع پیدا کردن "مدیر مربوطه" در مورد مسائل سیاسی و به‌ویژه مسائل کلان سیاسی کشور دشوارتر می‌شود. مثلا در تظاهرات مربوط به انتخابات سال ۸۸ کدام "مدیر مربوطه"ای را می‌بایست به پارک دعوت می‌کردند؟
هاید پارک تهران
ایده ایجاد یک پارک مخصوص برای "تخلیه اعتراضات مردمی"، همانگونه که فرماندار تهران می‌گوید، ایده بکری نیست. قطعا عیسی فرهادی در جریان سفرهای خارجی یا از طریق مشاوران خود با این ایده آشنا شده است. به همین علت است که او می‌گوید: «این اتفاق برای تخلیه اعتراضات مردمی ضرورت دارد و در بسیاری از کشورهای دنیا انجام شده است.»
معروف‌ترین پارکی که فرماندار تهران از وجودش احتمالا مطلع شده است، هاید پارک لندن است. نخستین باری که از هاید پارک لندن برای بیان اعتراضات استفاده شد مربوط می‌شود به سال ۱۸۵۵. شاهد آن هم کارل مارکس بود. گفته می‌شود که حدود ۲۰۰ هزار نفر در اعتراض به سیاست شهردار لندن در مورد منع تجارت و کسب و کار در روزهای یکشنبه در هاید پارک دست به تظاهرات زده بودند.
از آن زمان تا کنون، هاید پارک لندن، که یکی از بزرگترین پارک‌های سلطنتی انگلستان است، به تریبونی بدل شده است برای بیان نظر. مهم نیست درباره چه موضوعی و با چه انگیزه‌ای. یک حرکت مدنی که مطابق با اصل آزادی تجمعات و آزادی بیان در بریتانیا صورت می‌گیرد.
عیسی فرهادی بر بستر همین الگو خواستار ایجاد چنین پارکی در تهران شده است. اما مشکل اینجاست که او چند نکته را در طرح این ایده سیاسی از قلم انداخته است.
نخست اینکه او فراموش می‌کند که هاید پارک مظهر آزادی بیان در یک جامعه لیبرال و باز است و نه محلی برای "تخلیه" خشم و اعتراض.
و دوم اینکه اعتراضات و تجمعات مردم بریتانیا به هاید پارک محدود نمی‌شود و بریتانیا و یا سایر کشورهایی که به عنوان الگو مد نظر فرماندار تهران بوده‌اند، حق تجمع و حق برگزاری تظاهرات از سوی مردم را به رسمیت می‌شناسند.
و سرانجام اینکه در کشورهای دموکراتیک، موضوع بر سر یافتن راه حلی برای پدیده‌ای است که موجب نارضایتی و ناخرسندی مردم یا گروه‌هایی از مردم شده است و نه یافتن راه حل یا مکانی برای "تخلیه" اعتراضات و خشم مردم. به سخن دیگر، هدف یافتن چاره‌ای برای موضوع اعتراض‌برانگیز است و نه خود اعتراض.
تردید وجود دارد که عیسی فرهادی در زمان رونمایی از ایده ایجاد یک پارک مخصوص از این مسائل کمابیش بدیهی بی اطلاع بوده باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر