پس از تائید خبر کشته شدن حسین همدانی در سوریه، رسانه‌های نزدیک به سپاه مطالب فراوانی درباره او و سابقه‌اش منتشر کرده‌اند. تشکیل نیرویی شبیه بسیج در سوریه و سرکوب جنبش اعتراضی سال ۸۸ دو برگ از کارنامه همدانی است.
سرتیپ حسین همدانی پنج‌شنبه (۱۶ مهر/ ۸ اکتبر) در حومه شهر حلب سوریه کشته شد. تا کنون محل دقیق و جزئیات کشته شدن این فرمانده ارشد سپاه پاسداران فاش نشده است.
همدانی از موسسان سپاه پاسداران در کردستان، و در سال‌های نخست پس از انقلاب ۵۷ از فرماندهانی بود که در سرکوب مخالفان حکومت در این استان نقشی تعیین‌کننده داشت.
او از دوستان نزدیک محمد علی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران محسوب می‌شود. این دو از دوران جنگ ایران و عراق همکار و هم‌رزم بوده‌اند.
جعفری که در برکشیدن همدانی به پست‌های مهم در سپاه و بسیج سهم به سزایی داشته یکی از نخستین کسانی بود که بامداد جمعه برای تسلیت گفتن به بازماندگان او در خانه‌اش حاضر شد.
از کردستان و جبهه‌ها تا تهران
جعفری در دهه هفتاد، زمانی که فرمانده نیروی زمینی سپاه بود مسئولیت "لشکر ۲۷ محمد رسوال‌الله" را به همدانی سپرد. این لشکر در سال ۶۰ با ادغام واحدهای سپاه در مریوان، پاوه و همدان شکل گرفت و همدانی از همان زمان از فرماندهان ارشد آن بود.
لشکر ۲۷ در دوران جنگ ایران و عراق در خوزستان و مرزهای غربی در مهم‌ترین عملیات نظامی شرکت داشت و برخلاف نیروهای ارتش از شیوه‌های جنگ نامنظم استفاده می‌کرد.
پس از خاتمه جنگ در سال ۶۷، لشکر ۲۷ مدتی در منطقه ماند و پس از آن مانند دیگر واحدهای سپاه و بسیج وارد فعالیت‌های عمرانی و اقتصادی در سراسر ایران شد.
مشارکت در ساخت بزرگ‌راه تهران ـ ساوه و سد کرخه از جمله فعالیت‌های لشکر یاد شده است. این نیرو مدتی بعد به "لشکر محمد رسول‌الله تهران بزرگ" تغییر نام یافت.
پس از استانی شدن و تغییر ساختار سپاه پاسداران، لشکر محمد با "قرارگاه ثارالله"، ادغام شد تا "سپاه محمد تهران بزرگ" تشکیل شود.
قرارگاه ثارالله، امنیتی‌ترین واحد سپاه پاسداران است و از زمان تشکیل در سال ۱۳۷۴، کنترل پایتخت و دیگر شهرهای استان تهران در شرایط بحرانی را بر عهده دارد.
تکذیب سخنان جنجالی
فرمانده کنونی سپاه در سال ۸۴ و پس از تشکیل "مرکز راهبردی سپاه"، همدانی را به عنوان معاون خود منصوب کرد و سال ۸۷ سمت جانشینی فرمانده نیروهای بسیج را به او سپرد.
سایت خبری "جرس" که مدتی است فعالیتش را متوقف کرده، سال ۸۸ در معرفی همدانی، به سخنان جنجال‌برانگیز او پس از این انتصاب پرداخت که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی داشت.
معاون وقت بسیج، آبان ۸۷ در یک سخنرانی در همدان، جمهوری اسلامی را "تامین کننده تسلیحات ارتش‌های آزادی بخش منطقه" و عملیات انتحاری را یکی از شیوه‌های رزم نیروهای بسیج خوانده بود.
این سخنان پس از جنجالی که در رسانه‌های بین‌المللی به پا کرد تکذیب شد، گرچه بعدها از سوی دیگر فرماندهان سپاه به صراحت یا به‌طور تلویحی تائید شد.
پس از انتخابات مناقشه‌برانگیز ۲۲ خرداد ۸۸، شورایعالی امنیت ملی کنترل پایتخت را برای دو ماه به قرارگاه ثارالله سپرد تا با همکاری نیروهای بسیج مانع گسترش اعتراض‌ها شوند.
سرکوب معترضان سال ۸۸
با اوج گرفتن جنبش اعتراض به نتایج اعلام شده انتخابات ۸۸، حسین همدانی که همزمان از فرماندهان ارشد سپاه و بسیج بود، نقش برجسته‌ای در ساماندهی عملیات سرکوب مخالفان را بر عهده گرفت.
بازداشت، بازجویی و اعتراف‌گیری از اغلب چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان و رهبران معترضان سال ۸۸ توسط "سپاه محمد تهران بزرگ" در همکاری با نیروهای بسیج انجام شد.
به گزارش جرس، حسین همدانی ۱۸ تیر ماه ۸۸ به نقش سپاه در سرکوب معترضان و اعتراف‌گیری از بازداشت‌شدگان اعتراف کرد و گفت: «آن‌قدر اطلاعات و اعتراف از اغتشاش‌گران به دست آمده كه اگر تا مدت‌ها همه رسانه‌ها بسیج شوند، نمی‌توان تمام این اعترافات را به مردم انتقال داد.»
محمد علی جعفری، آبان‌ماه ۸۸ طی حکمی حسین همدانی را به فرماندهی "سپاه محمد رسول‌الله تهران بزرگ" که مدتی پیش بسیج در آن ادغام شده بود منصوب کرد.
بازداشت‌شدگان سال ۸۸ گزارش‌های فراوانی از نقش سپاه و بسیج در دستگیری، بازجویی و شکنجه خود توسط نیروهای سپاه و بسیج منتشر کرده‌اند.
تجربه سرکوب ۸۸ در خدمت اسد
اتحادیه اروپا سال ۲۰۱۱ نام حسین همدانی و شمار دیگری از فرماندهان سپاه را به خاطر سرکوب اعتراض‌های مسالمت‌آمیز مردم و "نقش فاحش حقوق بشر" به فهرست اشخاص تحریم شده این اتحادیه اضافه کرد.
ظاهرا تحربه‌های همدانی در همین سرکوب‌ها باعث شد که او با شروع جنبش اعتراضی علیه رژیم بشار اسد برای ساماندهی نیروهایی نظیر بسیج به این کشور برود.
اسماعیل کوثری، فرمانده پیشین "لشگر ۲۳ محمد رسول‌الله" و نماینده کنونی مجلس می‌گوید: «ایشان در سوریه از روزهای اول به عنوان کسی که دغدغه کمک به کشورها و ملت‌های مظلوم را داشت حضور یافت و تجربیات خود را به صورت مستشاری در اختیار نیروهای مبارز قرار داده و بسیج را در سوریه پایه گذاری کرد.»
کوثری روز جمعه به خبرگزاری مهر گفت که همدانی نیروهای مقاومت مردمی در سوریه را "ساماندهی و آموزش" داده و با "هماهنگی ارتش، نیروهای مردمی و حزب‌الله لبنان" مانع سقوط رژیم بشار اسد شده است.
بازگشت به سوریه در ائتلاف با روسیه
کوثری گفته است که همدانی حدود یک سال و نیم پیش به ایران بازگشته بود و "با شکل‌گیری ائتلاف جدید علیه نیروهای تروریستی" دوباره به این کشور رفت.
ظاهرا اشاره کوثری به ائتلافی است که روسیه نقش محوری را در آن بر عهده دارد. در روزهای گذشته خبرهایی درباره ملاقات قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه برای هماهنگی در عملیات نظامی در سوریه منتشر شد که هر دو کشور آن را تکذیب کرده‌اند.
گفته می‌شود برای جلوگیری از سقوط بشار اسد، ائتلافی میان روسیه، ایران، حزب‌الله لبنان و برخی گروه‌های شیعه عراق شکل گرفته است.
همدانی از ماه‌های ابتدایی ناآرامی‌ها در سوریه، همراه خانواده‌اش در این کشور سکونت داشته است. همکاری او با نیروهای حکومتی از چشم مخالفان بشار اسد نیز دور نمانده و دست‌کم یک‌بار قصد ترور او را داشته‌اند.
سوءقصد ناکام در دمشق
حمید مروتی، از هم‌رزمان همدانی در دوران جنگ به خبرگزاری "تسنیم"، وابسته به سپاه گفته، او سه سال پیش "وقتی در آپارتمان خودشان در دمشق به همراه خانواده حضور داشت" هدف یک سوءقصد مسلحانه قرار گرفت.
مروتی می‌گوید در این حادثه مهاجمان تمام در و دیوار و پنجره‌های آپارتمان همدانی را به گلوله بستند اما به کسی آسیب نرسید.
جمهوری اسلامی دخالت مستقیم در درگیری‌ها در سوریه را تکذیب می‌کند و فعالیت نیروهای خود در این کشور را مستشاری می‌خواند.
نیروهای بسیج و سپاه در سوریه که تاکنون بسیاری از آنها کشته و مجروح شده‌اند، در ادبیات رسمی حکومت "مدافعان حرم" خوانده می‌شوند.
جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، دو سال پیش در سخنانی که مانند موارد مشابه تکذیب شد، اعلام کرد که "صدها گردان از ایران در سوریه وجود دارند" و پیروزی‌های ارتش سوریه در اصل پیروزی ایران است.
DW.COM
