طبق گزارش‌های متعدد، اسرائیل در حمله به ضاحیه و مناطق دیگر بیروت، از بمب‌های سنگرشکن یک تنی از نوع جی بی یو ۲۸ استفاده کرده است. اما این بمب سنگرشکن چه ویژگی هایی دارد و از چه زمانی به کار گرفته شده است؟ اسرائیل تا چند وقت پیش این بمب ها را نداشت و حتی زمانی که بحث بر سر امکان حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات هسته ای ایران می شد، تحلیلگران تاکید می کردند که اسرائیل بدون حمایت آمریکا قدرت حمله به تاسیسات هسته ای ایران را ندارد، چون برای آسیب زدن به تاسیسات هسته ای ایران به بمب های سنگرشکن احتیاج است و اسرائیل از این بمب ها برخوردار نیست.
با این حال، در حمله اخیر به بیروت، اسرائیل از بمب های سنگرشکن استفاده کرد. این نشان می دهد که اسرائیل توانسته این بمب ها را از ایالات متحده بخرد یا به نحوی به آنها دست یابد فارغ از چگونگی تهیه این بمب ها، پرسش این است که بمب های به کار گرفته شده توسط اسرائیل از چه نوعی بوده اند؟
برخی پایگاه های خبری مدعی شده اند که بمب های به کار گرفته شده در حمله به ضاحیه و مناطق دیگر بیروت از نوع بمب سنگرشکن جی بی یو ۲۸ بوده اند. اما این بمب سنگرشکن چه ویژگی هایی دارد و از چه زمانی به کار گرفته شد؟
ماجرای خرید بمب‌های سنگرشکن آمریکایی توسط اسرائیل
بمب سنگرشکن (Bunker busters) بمبی است که برای تخریب اهداف زیرزمینی همچون پناهگاه‌‌ها و سنگرهای زیرزمینی و همچنین تاسیسات بتونی ساخته شده در عمق زمین استفاده می شود.
این بمب ها تا سال‌ها تنها در اختیار ایالات متحده بود و به دولت های دیگر فروخته نمی‌شد. اسرائیل اصرار زیادی داشت که این بمب ها را از ایالات متحده بخرد اما واشنگتن حاضر به فروش آنها نمی شد.
در سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ اسرائیل تلاش زیادی داشت تا بمب های سنگرشکن جی بی یو ۲۸ را از آمریکا بخرد.
اسرائیل قصد داشت به تاسیسات هسته ای و مراکز موشکی ایران حمله کند اما آمریکا در پی پیشبرد مذاکرات هسته ای بود و نمی خواست اسرائیل روند مذاکرات را نابود کند.
با این حال، با نابودی برجام توسط ترامپ و به هم خوردن وضعیت استراتژیک منطقه، اسرائیل توانست به برخی از این موشک ها دست یافته، لبنان را بمباران و مرکز استقرار سران حزب الله را منفجر کند.
اکثر این نوع بمب‌ها از اورانیوم ضعیف شده در بدنه خود استفاده می‌کنند که استحکام آنها را افزایش می‌دهد. این امر آنها را به سلاح هسته‌ای تبدیل نمی‌کند، اما آلودگی رادیواکتیو را در محل برخورد پراکنده میکند، که می‌تواند در یک منطقه چند متری و در سطوح پایین احساس شود.
یکی دیگر از اجزاء این بمب‌های سنگرشکن فیوز هوشمندی است که برای منفجر کردن کلاهک براساس محاسبات سرعت برنامه‌ریزی شده است،چه زمانی که بمب حرکت خود را کامل کرده و به حداکثر عمق خود نفوذ کرده باشد یا در هنگام فرود، اگر هدف از بین بردن یک طبقه خاص در یک سازه زیرزمینی چند طبقه باشد.
اگرچه سرعت ضربه می‌تواند به نفوذ کمک کند، اما این بمب‌ها مجهز به موتور موشک نیستند و تنها پس از سر خوردن به سمت هدف، پس از رها شدن از جت جنگنده، سرعت می‌گیرند.
از آنجایی که سنگرها حرکت نمی‌کنند، برخورد دقیق با آنها مشکلی نیست. با این حال، رهاسازی بمب از هواپیما با داده‌های دقیق سرعت و ارتفاع بسیار مهم است تا در نقطه، زاویه و سرعت مناسب به هدف ضربه بزند تا قابلیت نفوذ آن به حداکثر برسد.
طی یک حمله می‌توان بمب‌های متعددی را پشت سر هم پرتاب کرد تا به عمق بیشتری نفوذ کند، اما این عملیات به کار دقیق خلبانان و هماهنگی بین هواپیما در حین رهاسازی بمب نیز نیاز دارد.
با توجه به اندازه و وزن، GBU-۲۸ فقط می‌تواند توسط جت‌های F-۱۵ حمل شود. بمب‌های سنگرشکن مانند GBU-۳۹ آمریکایی و MPR-۵۰۰ اسرائیلی را نیز می‌توان با F-۱۶ حمل کرد.
ویژگی های بمب های سنگرشکن GBU
مهم ترین ویژگی بمب های سنگرشکن وزن بسیار زیاد آنها است. برخی نمونه های بمب های سنگرشکن چند تن هستند. طول بدنه بمب حدود ۴ متر و طول کیت هدایتش ۵.۷ متر است. این بمب سنگرشکن بردی ۱۰ کیلومتری دارد و می تواند در بتن های ۶ متری و بالاتر هم نفوذ کند.
بر اساس گزارش ها، ایالات متحده نخستین بار در جنگ اول عراق (در سال ۱۹۹۱) از این بمب ها استفاده و انبار ذخیره سلاح ارتش بعث را منفجر کرد.
در زمان جنگ عراق، آمریکایی ها با معضل حمل این سلاح غول پیکر مواجه بودند اما سرانجام تصمیم گرفتند از طریق هواپیماهای F111 خود، این بمب های سنگرشکن را حمل کرده و بر سر اهداف مورد نظر پرتاب کنند.
پس از پایان یافتن جنگ خلیج فارس، آمریکا شروع به تولید بیشتر این سلاح کرد و حدود ۳۰ بمب سنگرشکن دیگر ساخت. با این حال، تغییراتی در بدنه، چاشنی و حجم آن داد. همچنین، سیستم هدایت لیزری این موشک نیز تغییراتی یافت.
آمریکا بعد از مدتی، بمب های سنگرشکن جدیدتری ساخت و چند نمونه از جی بی یو را به دولت‌های متحد خود فروخت.
