۱۳۹۲/۰۱/۰۹

تربیت سگ‌ها برای تشخیص سرطان سینه

 یک محقق بریتانیایی سگ‌ها را برای تشخیص سرطان سینه تمرین می‌دهد. هدف آن است که سگ‌ها از طریق بو کشیدن بازدم انسان، ابتلای شخص را به سرطان تشخیص دهند. هدف این پژوهش، طراحی نوعی بینی هشیار الکترونیکی است. 
سازمان "Medical Detection Dogs" بنیاد خیریه‌ای است که از سگ‌ها برای کشف بیماری‌هایی که انسان را با خطر مرگ تهدید می‌کنند، کمک می‌گیرد. این بنیاد خیریه که در سال ۲۰۰۴ تاسیس شده است، با دانشگاه‌ها و پژوهشگران مختلف در این زمینه همکاری می‌کند. دکتر کلر گست (Claire Guest)، مدیرعامل این بنیاد خیریه است. او به سگها آموزش می‌داد که انواع گوناگون بیماری سرطان را کشف کنند. تحقیقات این بنیاد تا کنون به سرطان پروستات و سرطان مثانه محدود بوده است.

تربیت هدفمند سگ‌ها

خانم کلر گست به یکی از سگها آموخته بود که به او در رابطه با سرطان سینه هشدار دهد. چندی بعد این سگ در بدن دکتر گست یک تومور سینه که در مراحل اولیه بود را تشخیص داد. به گفته‌ی خانم گست، اگر سگ تومور را نشناخته بود، بیماری او می‌توانست عواقب وخیم‌تری داشته باشد.
به این بنیاد خیریه موارد متعددی گزارش داده شده بود که در طی آن، سگ‌ها به صورت اتفاقی از سرطان صاحب خود را بو برده بودند. دکتر گست در این‌باره می‌گوید: «ما فکر کردیم که اگر سگ‌ها قادر به تشخیص سرطان هستند، چرا ما آنها را با همین هدف تربیت نکنیم.»
دکتر گست اکنون در حال تمرین دادن به سگ‌هاست تا بتوانند از طریق نمونه‌ی تنفسی آدمیزاد، سرطان را تشخیص دهند. هدف نهائی دکتر گست تکمیل یک بینی هشیار الکترونیکی در این زمینه است.

ادامه پژوهش

به گفته خانم دکتر گست: «اگر ما بتوانیم دقیقا کشف کنیم که یک سگ چگونه قادر به این کار است، می‌توانیم در آینده با طراحی ماشین‌های خاص، بیماری سرطان را از طریق بررسی کردن نفس آدمی تشخیص دهیم.» 
اما با وجود این پیشرفت، دکتر گست تاکید می‌کند که محققان هنوز باید بررسی کنند که تشخیص این سگ‌ها تا چه حد قابل اعتماد است. او اطمینان می‌دهد دارد که این شیوه می‌تواند در آینده زندگی هزاران نفر را نجات دهد.

۱۳۹۲/۰۱/۰۴

عکسی نادیده از پدر دکتر مصدق

      
 
تاریخ ایرانی: تصویری نادیده از میرزا هدایت‌الله آشتیانی، پدر دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر دولت ملی و رهبر نهضت ملی شدن صنعت نفت. او که از خاندان مشهور مستوفیان آشتیان بود، در دوران ناصری سمت وزیر دفتر ناصرالدین شاه قاجار را برعهده داشت.
این عکس را مرکز اسناد انقلاب اسلامی به تازگی منتشر کرده است.
 

۱۳۹۱/۱۲/۲۸

گفت‌وگوی اختصاصی با بابک زنجانی


 
نام بابک زنجانی، تاجر ایرانی با ماجرایی گره خورده است که محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری ایران در مجلس کلیک علیه برادران لاریجانی مطرح کرد.
اکنون بعد از یک ماه و نیم، بابک زنجانی در گفت‌و‌گو با بی‌بی‌سی فارسی جزئیات بیشتری را درباره نقش فاضل لاریجانی، برادر رؤسای مجلس و قوه قضاییه ایران و سعید مرتضوی، رئیس سازمان تأمین اجتماعی در این پرونده و رابطه خود با حکومت ایران مطرح کرده است.
آقای زنجانی می‌گوید که فاضل لاریجانی برای تسهیل فعالیت‌های اقتصادی او به طور مستقیم از او درخواستی نداشته است.
بعد از قرار گرفتن نام بابک زنجانی در فهرست تحریم‌های اروپا، آن‌طور که گفته می‌شود، آقای زنجانی تصمیم می‌گیرد بخشی از سرمایه خود در خارج کشور، معادل ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار را با خرید حدود ۱۱۷ شرکت سازمان تأمین اجتماعی، به ایران منتقل کند.
بر اساس فیلمی مخفی که از گفت‌و‌گوی خصوصی سعید مرتضوی، رئیس سازمان تأمین اجتماعی و فاضل لاریجانی منتشر شده، آقای لاریجانی ظاهرا از آقای مرتضوی می‌خواهد که واسطه همکاری او با بابک زنجانی شود.
بر اساس این فیلم و همین‌طور کلیک سخنان رئیس جمهوری ایران علیه برادران لاریجانی، فاضل لاریجانی قصد داشته در ازای دریافت پول و امکانات مالی، از نفوذ و اعتبار برادران خود در رأس قوه قضاییه و قوه مقننه استفاده کند تا فعالیت‌های اقتصادی بابک زنجانی تسهیل شود.
فاضل لاریجانی این ادعا را تکذیب کرده است.
آقای زنجانی در گفت و گو با بی‌بی‌سی فارسی می‌گوید که یک دیدار کوتاه ۵ دقیقه‌ای با فاضل لاریجانی، برادر رؤسای مجلس و قوه قضاییه داشته و در آن دیدار طرح‌هایش را برای خرید شرکت‌های سازمان تأمین اجتماعی مطرح کرده است.

۱۳۹۱/۱۲/۲۴

همه نامدارانی که ما در سال 91 ما را ترک کرده اند

آخرین هفته کامل سال نود و یک هم به پایان خود نزدیک شده و این به این معنی است که این سال هم با همه روزهای خوب و بدش، همه شادی و ها و غم هایش به ایستگاه پایانی نزدیک شده است وباید با همه این خاطرات خودمان را آماده کنیم سال جدیدرا آغاز کنیم.
به گزارش تابناک، شامگاه آخرین پنجشنبه سال فرصت مناسبی است که بنا به سنت دیرینه اسلامی سری به اهل قبور بزنیم و یادی کنیم از همه آنهایی در دوازده ماه اخیر جمع ما را ترک نمودند. همه آنهایی که خاطرات بسیاری را در طول سال های متوالی برایمان پدید اوردند و فرصت دیدن یک بهار دیگر را نیافتند و رخ در نقاب خاک کشیدند.
گزارش تصویری زیر نگاهی دارد به درگذشتگان نامدار یک سال گذشته ایران عزیز:

 

چهار روز از فرودین ماه سال 91 می گذشت که خبر در گذشت پروین دخت یزدانیان روی خروجی خبرگزاری های قرار گرفت. بانویی که بیشتر افراد او را نه با نام اصلی اش که با نام یکی از معروف ترین کارکترهایی که ایفا کره بود می شناختند. "بی بی" قصه های مجید که بیشترین نقش آفرین‌اش را در فیلم ها و سریال های پسر کارگردانش، کیومرث پوراحمد، انجام داده بود در سن 89 سالگی و پس از ابتلا به آلزایمر در اصفهان به دلیل کهولت سن درگذشت. حضور "مجید" و چهره غمگین پور احمد یکی از تاثیر گذارترین صحنه های مراسم خاکسپاری بی بی بود.
 
صدای فریدون پور رضا بر زمینه یکی از سریال های معروف دهه هفتاد از ذهن بسیاری از ایرانی ها پاک نخواهد شد. نوای محزونی که آواز گیلکی سریال پر سوز و گداز «پس از باران» را خوانده بود. اگرچه پوررضا با این سریال به شهرت بسیاری یافت اما او از دهه پنجاه فعالیت پژوهشی در حوزه موسیقی فولکوریک را آغاز کرده بود و در آن سال ها در کنار سیمین دانشور و ایرج افشار و بسیاری دیگر از مفاخر ایرانی راهی انگلستان شده بود تا حوزه نواهای محلی مطالعه کند.
صدای فریدون پور رضا بر زمینه یکی از سریال های معروف دهه هفتاد از ذهن بسیاری از ایرانی ها پاک نخواهد شد. نوای محزونی که آواز گیلکی سریال پر سوز و گداز «پس از باران» را خوانده بود. اگرچه پوررضا با این سریال به شهرت بسیاری یافت اما او از دهه پنجاه فعالیت پژوهشی در حوزه موسیقی فولکوریک را آغاز کرده بود و در آن سال ها در کنار سیمین دانشور و ایرج افشار و بسیاری دیگر از مفاخر ایرانی راهی انگلستان شده بود تا حوزه نواهای محلی مطالعه کند.
 

16 اردیبهشت ماه سال 1391 روز سختی برای طرفداران فیلم فارسی در ایران بود. روزی که در آن نماد فیلم فارسی ایرانی در بیست سال گذشته پس از چند سال دست و پنجه نرم کردن با بیماری سرطان دارفارنی را وداع گفت. ایرج قادری برای اولین بار در سال 1334 در فیلمی به کارگردانی ساموئل خاچیکیان بازی کرد و وارد سینمای ایران شد. او جز معدود سینماگران فیلم فارسی ایرانی قبل از انقلاب بود که بعد از انقلاب هم در ایران فعالیت خود را ادامه داد و سال‌ها در ژانر محبوب خود فیلم ساخت.
16 اردیبهشت ماه سال 1391 روز سختی برای طرفداران فیلم فارسی در ایران بود. روزی که در آن نماد فیلم فارسی ایرانی در بیست سال گذشته پس از چند سال دست و پنجه نرم کردن با بیماری سرطان دارفارنی را وداع گفت. ایرج قادری برای اولین بار در سال 1334 در فیلمی به کارگردانی ساموئل خاچیکیان بازی کرد و وارد سینمای ایران شد. او جز معدود سینماگران فیلم فارسی ایرانی قبل از انقلاب بود که بعد از انقلاب هم در ایران فعالیت خود را ادامه داد و سال‌ها در ژانر محبوب خود فیلم ساخت.
 

تقریبا دانش آموزی از دهه شصت و هفتاد ایران نیست که نام پرویز شهریاری به گوشش نخورده باشد. ریاضیدان و چهره ماندگار ایرانی که پایه گذار نخستین کلاس کنکور در ایران بوده و با نگارش کتابهای کاربردی فراوان در ریاضیات باعث آشتی بسیاری از دانش آموزان گریزپای ایرانی با ریاضیات شد. شهریاری زاده کرمان بود و از هموطنان زرتشتی کشورمان بود که در سال 1384 به عنوان چهره ماندگار ایران برگزیده شد.
تقریبا دانش آموزی از دهه شصت و هفتاد ایران نیست که نام پرویز شهریاری به گوشش نخورده باشد. ریاضیدان و چهره ماندگار ایرانی که پایه گذار نخستین کلاس کنکور در ایران بوده و با نگارش کتابهای کاربردی فراوان در ریاضیات باعث آشتی بسیاری از دانش آموزان گریزپای ایرانی با ریاضیات شد. شهریاری زاده کرمان بود و از هموطنان زرتشتی کشورمان بود که در سال 1384 به عنوان چهره ماندگار ایران برگزیده شد.
 

مصطفی علیمدد، استاد برجسته حسابداری و یکی از نخبه گان این رشته در چهاردهمین روز خرداد ماه سال 1391 در گذشت. علیمدد از استانیر برجسته حوزه حسابداری در ایران بود که تالیفات بیشمار او در کنار شاگردان فراوانی که تربیت نموده بود از مهم ترین دستاوردهای او در چندین و چند سال فعالیت علمی اش بود.
مصطفی علیمدد، استاد برجسته حسابداری و یکی از نخبه گان این رشته در چهاردهمین روز خرداد ماه سال 1391 در گذشت. علیمدد از استانیر برجسته حوزه حسابداری در ایران بود که تالیفات بیشمار او در کنار شاگردان فراوانی که تربیت نموده بود از مهم ترین دستاوردهای او در چندین و چند سال فعالیت علمی اش بود.
 

شاید مرحوم حاج قربان سلیمانی معروف ترین دوتار نواز خراسانی باشد اما سپهر موسیقی مقامی خراسان کم ندارد ستارگان درخشانی را که بعد از کشورگشایی حاج قربان و معرفی دوتار خراسانی به همه ایران و جهان مشهور و محبوب شدند. 29 خرداد امسال بود که عبدالله سرور احمدی که بسیاری او را تراز موسیقی سنتی خراسان می شناختند هم دوتار جادوی اش را ترک کردو رخ در نقاب خاک کشید.
شاید مرحوم حاج قربان سلیمانی معروف ترین دوتار نواز خراسانی باشد اما سپهر موسیقی مقامی خراسان کم ندارد ستارگان درخشانی را که بعد از کشورگشایی حاج قربان و معرفی دوتار خراسانی به همه ایران و جهان مشهور و محبوب شدند. 29 خرداد امسال بود که عبدالله سرور احمدی که بسیاری او را تراز موسیقی سنتی خراسان می شناختند هم دوتار جادوی اش را ترک کردو رخ در نقاب خاک کشید.
 

شاید صنعت دوبله در ایران را همگان به نام علی کسمایی بشناسند. کسی که به حق او را پدر دوبله ایران معرفی می کردند و شاگردان بیشماری تربیت کرد که صدایشان خاطرات بسیاری را برای ما رقم زده است. علی کسمایی در سال های پایانی عمرش در تنهایی به سر می برد و در یکی دو سال اخر هم حالش رو به وخامت گذاشته بود. یکی دو ماه پیش از فوتش انتشار تصاویری از او در خانه ای تنها موجب برانگیختن واکنش های بسیاری شد. اما همه این واکنش ها هم کاگر نبود و این هنرمند دوست داشتنی در 6 تیر 91 در سن 97 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد. علی کسمایی سرپرستی دوبلاژ فیلم‌هایی نظیر «کمیته مجازات»، «سال‌های جوانی»، «هور در آتش»، «حکایت آن مرد خوشبخت»، «آخرین پرواز»، «باغ سید»، «اتاق یک» و … را بر عهده داشته است.
شاید صنعت دوبله در ایران را همگان به نام علی کسمایی بشناسند. کسی که به حق او را پدر دوبله ایران معرفی می کردند و شاگردان بیشماری تربیت کرد که صدایشان خاطرات بسیاری را برای ما رقم زده است. علی کسمایی در سال های پایانی عمرش در تنهایی به سر می برد و در یکی دو سال اخر هم حالش رو به وخامت گذاشته بود. یکی دو ماه پیش از فوتش انتشار تصاویری از او در خانه ای تنها موجب برانگیختن واکنش های بسیاری شد. اما همه این واکنش ها هم کاگر نبود و این هنرمند دوست داشتنی در 6 تیر 91 در سن 97 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد. علی کسمایی سرپرستی دوبلاژ فیلم‌هایی نظیر «کمیته مجازات»، «سال‌های جوانی»، «هور در آتش»، «حکایت آن مرد خوشبخت»، «آخرین پرواز»، «باغ سید»، «اتاق یک» و … را بر عهده داشته است.
 

14 تیرماه 1391 هم روزی بود که آخرین بازمانده نقاشی قهوه خانه ای ایران, استاد محمد فراهانی دارفانی را وداع گفت. فراهانی را بسیاری با نام هنری اش «محمد درویش» می شناسند که نزدیک به سی سال به حرفه نقاشی قهوه خانه ای, نقاشی با مضامین مذهبی اشتقال داشت و بیش از 30 اثر از آثار خود را به موزه میراث فرهنگی تقدیم کرده بود.
14 تیرماه 1391 هم روزی بود که آخرین بازمانده نقاشی قهوه خانه ای ایران, استاد محمد فراهانی دارفانی را وداع گفت. فراهانی را بسیاری با نام هنری اش «محمد درویش» می شناسند که نزدیک به سی سال به حرفه نقاشی قهوه خانه ای, نقاشی با مضامین مذهبی اشتقال داشت و بیش از 30 اثر از آثار خود را به موزه میراث فرهنگی تقدیم کرده بود.
 
پگاه 22 تیرماه 1391 بود که بزرگترین استاد و مدرس تئاتر ایران و کسی که ادبیات نمایشی در ایران بیش از هرچیز وامدار اوست در گذشت. استاد حمید سمندریان از معروف ترین کارگردان های تئاتر آسیا بود که در جوانی در آلمان و نزد کارگردان مشهور آلمانی ادوارد مارکس تحصیل کرده بود. سمندریان در سه دهه اخیر تنها چهار تئاتر را به روی سن برده بود در این سال ها بیشتر به امر پژوهش در حوزه ادبیات نمایشی مشغول بود. مراسم خاکسپاری او محملی بود برای حضور شاگردان بیشمارش که نشان از عظمت و بزرگی نام سمندریان می داد.
پگاه 22 تیرماه 1391 بود که بزرگترین استاد و مدرس تئاتر ایران و کسی که ادبیات نمایشی در ایران بیش از هرچیز وامدار اوست در گذشت. استاد حمید سمندریان از معروف ترین کارگردان های تئاتر آسیا بود که در جوانی در آلمان و نزد کارگردان مشهور آلمانی ادوارد مارکس تحصیل کرده بود. سمندریان در سه دهه اخیر تنها چهار تئاتر را به روی سن برده بود در این سال ها بیشتر به امر پژوهش در حوزه ادبیات نمایشی مشغول بود. مراسم خاکسپاری او محملی بود برای حضور شاگردان بیشمارش که نشان از عظمت و بزرگی نام سمندریان می داد.
 

سید محمود قادری گلابدره ای یا انچنان که دوستانش او از او یاد می کردند «ممو گلی» نویسنده سال های انقلاب و از دوستان نزدیک جلال آل احمد در 16 مرداد 1391 پس از طی یک دوره بیماری طولانی در گذشت. گلابدره ای 33 کتاب منتشر کرده بود و از مهم ترین نویسندگان وقایع انقلاب بود. او در سال های پایانی عمرش در خانه ای نیمه مخروبه در تهران زندگی می کرد.
سید محمود قادری گلابدره ای یا انچنان که دوستانش او از او یاد می کردند «ممو گلی» نویسنده سال های انقلاب و از دوستان نزدیک جلال آل احمد در 16 مرداد 1391 پس از طی یک دوره بیماری طولانی در گذشت. گلابدره ای 33 کتاب منتشر کرده بود و از مهم ترین نویسندگان وقایع انقلاب بود. او در سال های پایانی عمرش در خانه ای نیمه مخروبه در تهران زندگی می کرد.
 

روز 25 مرداد 1391 هم روزی بود که نادیا دلدار گلچین، یکی از معروف ترین چهره های تلویزیونی ایران پس از چند روز کما دار فانی را وداع گفت.
روز 25 مرداد 1391 هم روزی بود که نادیا دلدار گلچین، یکی از معروف ترین چهره های تلویزیونی ایران پس از چند روز کما دار فانی را وداع گفت.
 
فتحعلی واشقانی فراهانی، یکی از خوشنویسان برجسته ایرانی که آثار برجسته ای چون ترجمه کامل قرآن کریم، دیوان حافظ و هفت خوان رستم را از خود به جا گذاشته بود در 13 آبان 1391 پس از یک دوره بیماری طولانی دارفانی را وداع گفت.
فتحعلی واشقانی فراهانی، یکی از خوشنویسان برجسته ایرانی که آثار برجسته ای چون ترجمه کامل قرآن کریم، دیوان حافظ و هفت خوان رستم را از خود به جا گذاشته بود در 13 آبان 1391 پس از یک دوره بیماری طولانی دارفانی را وداع گفت.
 

پنجشنبه دوم آذر 1391 بود که فهیمه راستکار دوبلور معروف ایرانی و همسر یکی از معروف ترین مترجمان ایران در سن 80 سالگی دار فانی را وداع گفت. زندگی فهمیه راستکار و نجف دریابندری نمونه بارز زندگی یک زوج هنری بود که سالها آثار مهمی از خود به جا گذاشتند. نگاشتن دو جلد «کتاب مستطاب آشپزی» از مهم ترین و دوست داشتنی ترین آقاری است که راستکار با همکاری همسرش دریابندری نگاشته است.
پنجشنبه دوم آذر 1391 بود که فهیمه راستکار دوبلور معروف ایرانی و همسر یکی از معروف ترین مترجمان ایران در سن 80 سالگی دار فانی را وداع گفت. زندگی فهمیه راستکار و نجف دریابندری نمونه بارز زندگی یک زوج هنری بود که سالها آثار مهمی از خود به جا گذاشتند. نگاشتن دو جلد «کتاب مستطاب آشپزی» از مهم ترین و دوست داشتنی ترین آقاری است که راستکار با همکاری همسرش دریابندری نگاشته است.
 

احسان نراقی نویسنده و جامعه شناس ایرانی در بامداد روز دوازدهم آذر ماه 1391 به علت کهولت سن در منزلش در گذشت. نراقی یکی از شخصیت های پر بحث تاریخ معاصرایرانی بود که حتی ماجرای مرگش و مخالفت با تدفین وی در قطعه هنرمندان هم محل مناقشات فراوانی شد.
احسان نراقی نویسنده و جامعه شناس ایرانی در بامداد روز دوازدهم آذر ماه 1391 به علت کهولت سن در منزلش در گذشت. نراقی یکی از شخصیت های پر بحث تاریخ معاصرایرانی بود که حتی ماجرای مرگش و مخالفت با تدفین وی در قطعه هنرمندان هم محل مناقشات فراوانی شد.
 

بامداد 19 آذر 1391 هم روز بود که خلیل عمرانی، شاعر انقلاب پس از یک دوره طولانی بیماری در سن 48 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کند.
بامداد 19 آذر 1391 هم روز بود که خلیل عمرانی، شاعر انقلاب پس از یک دوره طولانی بیماری در سن 48 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کند.
 

بامداد 13 دی ماه 1391 بود که خبر غم انگیز در گذشت آیت الله آقا مجتبی تهرانی از مراجع عظام تقلید و از معلمان بزرگ اخلاق که سال ها در مسجد امام بازار تهران به تربیت شاگردان بیشماری پرداخت. مجالس آقا مجتبی تهرانی از معروف ترین و محبوب ترین مجالس در س اخلاق در تهران بود که علاوه بر طلاب دانشجویان و بازاریان بسیاری هم از آن بهره می بردند. مقام معظم رهبری در پی در گذشت این عالم ربانی پیامی صادر نمودند و در بیت ان حضرت حضور یافتند.
بامداد 13 دی ماه 1391 بود که خبر غم انگیز در گذشت آیت الله آقا مجتبی تهرانی از مراجع عظام تقلید و از معلمان بزرگ اخلاق که سال ها در مسجد امام بازار تهران به تربیت شاگردان بیشماری پرداخت. مجالس آقا مجتبی تهرانی از معروف ترین و محبوب ترین مجالس در س اخلاق در تهران بود که علاوه بر طلاب دانشجویان و بازاریان بسیاری هم از آن بهره می بردند. مقام معظم رهبری در پی در گذشت این عالم ربانی پیامی صادر نمودند و در بیت ان حضرت حضور یافتند.
 

27 دی ماه 1391 بود که محمد بیگلری پور رهبر ارکستر سمفونیک تهران آخرین ارکسترش را نیمه کار گذاشت و به دیدار حق شتافت. بیگلری پور سالهای ارکستر صدا و سیما را رهبری کرد و همچنین سازنده نخستین سرود ملی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود.
27 دی ماه 1391 بود که محمد بیگلری پور رهبر ارکستر سمفونیک تهران آخرین ارکسترش را نیمه کار گذاشت و به دیدار حق شتافت. بیگلری پور سالهای ارکستر صدا و سیما را رهبری کرد و همچنین سازنده نخستین سرود ملی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود.
 

یک روز پس از درگذشت بیگلری پور بود که مهندس همایون خرم، موزیسین و نوازنده چیره دست  ویالون که با آهنگ های مشهوری چون «امشب در سر شوری دارم» و «تو ای پری کجایی» در خاطر ایرانی ها ماندگار شده بود هم جان به جان افرین تسلیم کرد تا آسمان موسیقی ایران عزادار از دست دادن دو ستاره درخشان باشد.
یک روز پس از درگذشت بیگلری پور بود که مهندس همایون خرم، موزیسین و نوازنده چیره دست ویالون که با آهنگ های مشهوری چون «امشب در سر شوری دارم» و «تو ای پری کجایی» در خاطر ایرانی ها ماندگار شده بود هم جان به جان افرین تسلیم کرد تا آسمان موسیقی ایران عزادار از دست دادن دو ستاره درخشان باشد.
 
دکتر حسن حبیبی که در روز 12 بهمن 1357 با هواپیمایی که امام را به ایران اورده بود وارد تهران شده بود در 12 بهمن 1391 هم پس از چند سال دست و پنجه نرم کردن با بیماری سرطان دارفانی را وداع گفت. معاون اول دو دولت سازندگی و اصلاحات و نگارنده متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال های پایانی عمر خود تنها به امر پژوهش در زبان فارسی اهتمام ورزیده بود و ریاست بنیاد ایران شناسی را بر عهده داشت که خود بنیان گذار ان بود.
دکتر حسن حبیبی که در روز 12 بهمن 1357 با هواپیمایی که امام را به ایران اورده بود وارد تهران شده بود در 12 بهمن 1391 هم پس از چند سال دست و پنجه نرم کردن با بیماری سرطان دارفانی را وداع گفت. معاون اول دو دولت سازندگی و اصلاحات و نگارنده متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال های پایانی عمر خود تنها به امر پژوهش در زبان فارسی اهتمام ورزیده بود و ریاست بنیاد ایران شناسی را بر عهده داشت که خود بنیان گذار ان بود.
 

این تنها فوت آقا مجتبی تهرانی نبود که علاقه مندان به کلاس های اخلاق را در تهران داغدار کرده بود. در بامداد روز چهاردهم بهمن ماه بود که آیت الله عزیزالله خوشوقت دیگر مربی و مدرس معروف اخلاق در مکتب تهران هم پس از انکه در جریان سفر به مکه مکرمه دچار عارضه تنفسی شد دار فانی را وداع گفت. مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران بر پیکر این عالم ربانی نماز خواندند و سپس در میان فغان علاقه مندان ایشان بود که پیکرشان به ری منتقل شد و در جوار حرم حضرت عبدالغظیم حسنی در خاک آرام گرفت.
این تنها فوت آقا مجتبی تهرانی نبود که علاقه مندان به کلاس های اخلاق را در تهران داغدار کرده بود. در بامداد روز چهاردهم بهمن ماه بود که آیت الله عزیزالله خوشوقت دیگر مربی و مدرس معروف اخلاق در مکتب تهران هم پس از انکه در جریان سفر به مکه مکرمه دچار عارضه تنفسی شد دار فانی را وداع گفت. مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران بر پیکر این عالم ربانی نماز خواندند و سپس در میان فغان علاقه مندان ایشان بود که پیکرشان به ری منتقل شد و در جوار حرم حضرت عبدالغظیم حسنی در خاک آرام گرفت.

سال سرنوشت ساز ۶۸: تصویر آیت‌الله خامنه ای در خاطرات هاشمی رفسنجانی

خاطرات اکبر هاشمی رفسنجانی از نخستین روزهای سال ۱۳۶۸ خورشیدی نشان می دهد که این سال برای او با نگرانی آغاز شده بود.
در دومین روز عید و دیدار نوروزی با آیت الله خمینی، دیگر برای اکبر هاشمی رفسنجانی روشن شده بود که موضوع قائم مقامی حسینعلی منتظری و مخالفت آیت الله خمینی با او در حال بحرانی شدن است «عصبانی اند و تصمیم به اقدام تند دارند.
گزارش ها از ناخوشی احوال آقای خمینی حکایت داشت، قائم مقام رهبری در قم در آستانه برکناری بود و رئیس جمهور هم مطابق سنت هرساله نوروز، در مسافرت مشهد.
آیت الله خامنه ای در سفر، قائم مقام رهبری در خطر
«شب با آیت الله خامنه‌ای در مشهد تلفنی صحبت کردم و خواستم برای حل مشکل در ارتباط با آقای منتظری سفر را کوتاه کنند و برگردند» اما یادداشت های آقای هاشمی رفسنجانی، نشان می دهد رئیس جمهور وقت تا دو روز دیگر هم در مشهد بوده و به تهران برنگشته است. «قرار است هیات رئیسه خبرگان جلسه بگذارد و منتظر آمدن آیت الله خامنه ای از مشهد هستیم.
تازه ترین جلد از خاطرات اکبر هاشمی رفسنجانی مربوط به سال سرنوشت ساز ۱۳۶۸ است که در آن هیات حاکمه ایران دستخوش تحولاتی عظیم شد.
یادداشت های روزانه آقای هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۸ را می توان به دو بخش پیش و پس از درگذشت آیت الله خمینی تقسیم کرد.
پیش از ۱۴ خرداد٬ در یادداشت های او به عنوان رئیس وقت مجلس٬ نام چندانی از میرحسین موسوی نخست وزیر و حتی آقای خامنه ای رئیس جمهور برده نمی شود. حتی نشانه های واضحی وجود دارد که بیشتر ارتباطات و مشورت خواهی دفتر آیت الله خمینی درباره مسائل جاری کشور با هاشمی رفسنجانی بوده تا دیگر مقامات عالی. «احمد آقا متن نامه امام به آقای رئیس جمهور مبنی بر تشکیل مجمعی برای اصلاح قانون اساسی را تلفنی خواند و مشورت کرد.»

شناسنامه کتاب

کارنامه خاطرات؛ بازسازی و سازندگی اکبر هاشمی رفسنجانی به اهتمام علی لاهوتی دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول ۱۳۹۱
۷۸۵ صفحه، ۱۹هزار تومان۵۰۰۰ نسخه
 
از نکات جالب توجه یادداشت های آقای هاشمی این است که بخش زیادی از تماس هایش با آیت الله خامنه ای که در خاطراتش مکتوب کرده تلفنی بوده و در موارد بیشتر این رئیس جمهور وقت بوده که برای مشورتی به دفتر رئیس مجلس می رفته است. «اول شب آیت الله خامنه ای به دفتر آمدند و درباره نتایج سفرشان به چین و مسائل جاری مشورت کردند.
تصویر آیت الله خامنه ای در این فصل تصویر یک رئیس جمهور تشریفاتی اما اهل مشورت و البته علاقه مند به سفر است که ظاهرا کمتر از رئیس مجلس وقت، با رهبرجمهوری اسلامی در جماران در تماس است.

نقل قول سرنوشت ساز از آیت الله خمینی

اکبر هاشمی رفسنجانی نقل قولی آشنا از آیت الله خمینی دارد که از زمان روی کار آمدن محمود احمدی نژاد چندین بار آن را تکرار کرده است: «متحد باشید. به خصوص شما و آقای خامنه ای نگذارید خناسان بین شما و ایشان فتنه کنند.»
نوشته های آقای هاشمی رفسنجانی حکایت از آن دارد که این یکی از آخرین جملات آیت الله خمینی به او و مربوط به دهم خرداد ۱۳۶۸ یعنی چهار روز پیش از اعلام رسمی درگذشت موسس جمهوری اسلامی است.
«انگشت شست مرا گرفتند و با کلمات مقطع فرمودند: در بازنگری قانون اساسی تسریع شود و سپس چشمشان را باز کردند و شمرده با صدای ضعیف اضافه کردند اگر متحد باشید انقلاب پیشرفت می کند، مکثی کردند و ادامه دادند به خصوص شما و آقای خامنه ای٬ نگذارید خناسان بین شما و ایشان فتنه کنند.»
آیت الله خمینی سه شب پس از این دیدار در اواخر روز ۱۳ خرداد درگذشت و کار بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی به زمان حیات او نرسید اما این تازه سرآغاز دوران تازه در روابط هاشمی رفسنجانی و آیت الله خامنه ای بود که ظاهرا وصیت موسس جمهوری اسلامی هم بود.
"قبل از رحلت امام که دوران ریاست جمهوری در حال اتمام بود٬ دست و پایم را جمع می کردم. مکرر مراجعه می کردند و بعضی مشاغل را پیشنهاد می کردند. آدم های بی مسولیت این مشاغل را پیش خودشان به قد و قواره من بریده بودند" نقل قول هاشمی رفسنجانی از آیت الله خامنه ای
اعضای مجلس خبرگان رهبری شبانه برای جلسه صبح ۱۴ خرداد به تهران دعوت شدند. علی اکبر مشکینی٬ رئیس مجلس خبرگان گرچه در جلسه صبح حضور داشت اما در ادامه روز و در لحظه تاریخی انتخاب رهبر به دلیل کسالت غایب بود.

دو مخالف رهبری فردی: اکبر هاشمی رفسنجانی و علی خامنه ای

اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان نایب رئیس اداره جلسه را که در محل مجلس بود٬ بر عهده گرفت. نسخه ای از وصیت نامه لاک و مهر شده آیت الله خمینی هم در دفتر رئیس مجلس بود. لحظات تاریخی دیگری در حال رقم خوردن بود.
مطابق وصیت نامه آیت الله خمینی، می بایست احمد خمینی، فرزندش آن را قرائت می کرد. پس از او، رئیس جمهور یا رئیس دیوان عالی کشور یا یکی از اعضای شورای نگهبان. با اظهار ناتوانی احمد خمینی، نوبت به نفر بعدی رسید. آیت الله خامنه ای برای این کار آمادگی داشت: «ایشان وصیت نامه را برای حضار خواندند. حضار جلسه خبرگان نمایندگان مجلس٬ اعضای دولت٬ شورای نگهبان و شورای عالی قضایی و دیگران بودند. قرائت وصیت نامه حدود دو ساعت و نیم طول کشید.»
جلسه انتخاب رهبر به بعد از ناهار موکول شده بود. «با صحبت کوتاه آقای مشکینی٬ جلسه شروع و من هم موضوع بحث را توضیح دادم. این جلسه تا ساعت هفت و نیم بعدازظهر با یک تنفس ادامه یافت.»
جلسه تاریخی مجلس خبرگان
"بعضی ها طرفدار رهبری شورایی و بعضی خواهان رهبری فردی بودند. بعضی آیت الله خامنه ای و بعضی ها آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی را مطرح کردند و برای شورا هم اسم هایی برده شد. قبلا در مشورت های سران قوا و جمعی دیگر از بزرگان به این نتیجه رسیده بودیم که شورایی مرکب از آیات خامنه ای٬ موسوی اردبیلی و مشکینی رهبری را بر عهده بگیرند ولی در رهبری فردی رای بیشتری آورد" اکبر هاشمی رفسنجانی
بحث های صورت گرفته در جلسه انتخاب رهبر تازه که در کتاب خاطرات هاشمی رفسنجانی درج شده٬ نشان می دهد که دیدگاه یک دستی درباره جانشین آیت الله خمینی وجود نداشته است.
«بحث های زیادی شد. بعضی ها طرفدار رهبری شورایی و بعضی خواهان رهبری فردی بودند. بعضی آیت الله خامنه ای و بعضی ها آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی را مطرح کردند و برای شورا هم اسم هایی برده شد. قبلا در مشورت های سران قوا و جمعی دیگر از بزرگان به این نتیجه رسیده بودیم که شورایی مرکب از آیات خامنه ای٬ موسوی اردبیلی و مشکینی رهبری را بر عهده بگیرند ولی در رهبری فردی رای بیشتری آورد.»
جالب اینجا است که هم آیت الله خامنه ای و هم اکبر هاشمی رفسنجانی با رهبری فردی مخالف بوده اند.
«آیت الله خامنه‌ای با رهبری فردی مخالفت کردند من هم مخالف بودم. نوبت نرسید. ابتدا به پیشنهاد اعضای جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] که عضو مجلس خبرگان بودند آیت الله گلپایگانی مطرح شد. حدود ۱۴ نفر به ایشان رای دادند. سپس پیشنهاد رهبری آیت الله خامنه ای مطرح شد. خود ایشان پشت تریبون رفتند و گفتند من با رهبری شورایی مطابق قانون اساسی موافقم و با رهبری فردی مخالفم پس چگونه نامزد بشوم؟»
هاشمی رفسنجانی در پی نوشت کتاب آورده که سال ۱۳۶۸ پایان دوره دوم ریاست جمهوری آقای خامنه ای بود «ایشان خود را برای ترک این مسئولیت آماده کرده بودند. ایشان در این باره می گویند قبل از رحلت امام که دوران ریاست جمهوری در حال اتمام بود٬ دست و پایم را جمع می کردم. مکرر مراجعه می کردند و بعضی مشاغل را پیشنهاد می کردند. آدم های بی مسئولیت این مشاغل را پیش خودشان به قد و قواره من بریده بودند.
جلسه شورای بازنگری قانون اساسی. از راست عبدالکریم موسوی اردبیلی، آیت الله علی خامنه ای، اکبر هاشمی رفسنجانی و میرحسین موسوی
هاشمی رفسنجانی در حالی که رئیس مجلس خبرگان نبود بر جایگاه رئیس مجلس نشسته بود. نزدیک به یک روز از درگذشت آیت الله خمینی می گذشت و ایران قریب ۲۴ ساعت بود که رهبر نداشت. «من که جلسه را اداره می کردم گفتم اکنون با رای خبرگان رهبری فردی قانون شده و چاره ای نیست. سرانجام آقای خامنه ای با ۶۰ رای از ۷۴ عضو حاضر رای آوردند و مساله به این مهمی به این خوبی حل شد. من هم در چند مورد صحبت کوتاهی کردم و نظرات امام را درباره صلاحیت رهبری آقای خامنه‌ای نقل کردم. از قول احمد آقا و آیت الله موسوی اردبیلی هم که در جلسه خدمت امام بودند همین مضامین تایید شد. خبر آماده باش نیروهای عراقی در مقابل منطقه عین خوش که در اثنای جلسه توسط دکتر حسن روحانی رسید و من به جلسه اطلاع دادم تاثیر زیادی در آمادگی اعضای خبرگان برای ختم کار داشت. موفقیت بزرگی است.

آیت الله خامنه ای: من آدم کوچک معمولی هستم

آقای هاشمی رفسنجانی در پی نوشت همین روز از کتاب درباره رهبری آقای خامنه ای از قول خود او می نویسد: «آنچه که در خصوص تعیین رهبر واقع شد و بار این مسولیت٬ بر دوش بنده کوچک ضعیف حقیر گذاشته شد برای خود من حتی یک لحظه و یک آن از آنات گذشته زندگی٬ متوقع نبود . . . یک وقتی خدمت امام قدس سره این نکته را عرض کردم که گاهی نام من در ردیف بعضی از آقایان آورده می شود در حالی که در ردیف آنها نیستم و من یک آدم کوچک بسیار معمولی هستم. نه اینکه بخواهم تعارف کنم الان هم همین اعتقاد را دارم.

گفته های آیت الله خامنه ای پس از جانشینی آیت الله خمینی

"آنچه که در خصوص تعیین رهبر واقع شد و بار این مسولیت٬ بر دوش بنده کوچک ضعیف حقیر گذاشته شد برای خود من حتی یک لحظه و یک آن از آنات گذشته زندگی٬ متوقع نبود . . . یک وقتی خدمت امام قدس سره این نکته را عرض کردم که گاهی نام من در ردیف بعضی از آقایان آورده می شود در حالی که در ردیف آنها نیستم و من یک آدم کوچک بسیار معمولی هستم. نه اینکه بخواهم تعارف کنم الان هم همین اعتقاد را دارم"
آقای هاشمی رفسنجانی در پی نوشت دیگری از کتاب به جلسه ای با آیت الله خمینی اشاره می کند که مبنای سخنرانی او در جلسه تاریخی مجلس خبرگان برای انتخاب رهبر است.
ماجرا به دیدار چند هفته پیش از درگذشت آیت الله خمینی بازمی گردد. «در جلسه ای با حضور سران سه قوه آقای نخست وزیر [میرحسین موسوی] و حاج احمد آقا در محضر امام بحث شد. حرف ما با حضرت امام این بود که اگر این قضیه اتفاق بیفتد [برکناری قائم مقام رهبری] ما بعدا با قانون اساسی مشکل داریم زیرا ممکن است خلا رهبری پیش بیاید. ایشان گفتند خلا رهبری پیش نمی آید و شما آدم دارید. گفتم چه کسی؟ ایشان در حضور آقای خامنه ای گفتند این آقای خامنه ای.»
بر اساس نوشته هاشمی رفسنجانی هم او و هم آیت الله خامنه ای در جلسه انتخاب رهبر جدید در مجلس خبرگان، ابتدا نظری مخالف نظر آیت الله خمینی داشتند و به دنبال شورای رهبری بودند که با رای منفی اعضای مجلس، این پیشنهاد کنار گذاشته می شود.
پیشنهاد لقب آیت الله به جای حجت الاسلام
روز چهاردهم خرداد آیت الله علی خامنه ای به عنوان رئیس جمهور وارد مجلس خبرگان رهبری شد و عصر همان روز به کمک آقای هاشمی رفسنجانی٬ به عنوان دومین رهبر جمهوری اسلامی از مجلس پا به بیرون گذاشت.
«به دفتر آمدم . . بعضی از رادیکال ها مخالفت دارند. آیت الله خامنه ای آمدند برای شیوه انجام وظایف رهبری با هم صحبت کردیم قرار شد احکام انتصابات امام را ایشان تایید کنند و قرار شد به صداوسیما بگویم بهای لازم را به موضوع بدهند. تصمیمات مهمی با هم گرفتیم.
"تلفنی با آیت‌الله خامنه ای درباره مطرح کردن لقب رهبر انقلاب برای ایشان در نماز جمعه صحبت کردیم. مسلمانان خارج از ایران این را می خواهند. قبلا فکر کردیم این لقب مخصوص امام بماند که باعث اعتراض مسلمانان خارج شده . . . ایشان مایلند که مطرح نشوداکبر هاشمی رفسنجانی
گرچه نام دومین رهبر جمهوری اسلامی از ابتدای کتاب یادداشت های آقای هاشمی رفسنجانی حتی در زمان ریاست جمهوری او با عنوان آیت الله و در موارد اندکی با عنوان آقای خامنه ای آورده شده٬ نویسنده نشان می دهد که تصمیم به خطاب کردن او با صفت آیت الله، مربوط به روز ۱۵ خرداد و اولین روز رهبری اوست.
«متن بیانیه مجلس خبرگان در خصوص تصویب رهبری آیت الله خامنه ای را نوشتم و برای انتشار دادم. با بعضی از اعضای هیات رئیسه درباره به کار بردن عنوان آیت الله به جای حجت الاسلام والمسلمین مشورت کردم؛ موافقت داشتند.»
روز هفتم تیر هم تصمیم دیگری درباره لقب آیت الله خمینی با کمک هاشمی رفسنجانی گرفته شده است. «تلفنی با آیت‌الله خامنه ای درباره مطرح کردن لقب رهبر انقلاب برای ایشان در نماز جمعه صحبت کردیم. مسلمانان خارج از ایران این را می خواهند. قبلا فکر کردیم این لقب مخصوص امام بماند که باعث اعتراض مسلمانان خارج شده . . . ایشان مایلند که مطرح نشود.» اما هاشمی دو روز بعد در خطبه های نماز جمعه این لقب را درباره آقای خامنه ای به کار برد.
از روز ۱۵ خرداد ۱۳۶۸ تا زمان تنفیذ حکم ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی در ۲۶مرداد، آیت الله خامنه ای همزمان رئیس جمهور و رهبر جمهوری اسلامی بود.
"به دانشگاه تهران رفتم. سران سه قوه برای امام جلسه فاتحه گذاشته بودند. قرآن و شعر و صحبت بود . . آقای سید حسن طاهری خرم آبادی به مردم گفت هنگام شنیدن اسم آقای خامنه ای یک صلوات بفرستند . . . تلفنی از آقای خامنه ای در این خصوص سئوال شد گفته بودند که فعلا منع شود تا مشورت کنیم" اکبر هاشمی رفسنجانی
در هفته های اول و پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، گرچه آقای هاشمی رسما رئیس مجلس بود اما نقش پررنگ او در تثبیت رهبر تازه که به گفته نویسنده مخالفان جدی داشته و همچنین پی ریزی ساختار جدید رهبری ایران بر سمت رسمی او سایه انداخته است. «آقای [محمد] اصغری مدیر مسول روزنامه کیهان آمد. شماره فوق العاده را آورد و برای سرمقاله درباره رهبری آیت الله خامنه ای مشورت کرد. در مورد صدور بیانیه های تایید رهبری به مراکز مربوط تذکر دادم.»

ماجرای صلوات فرستادن برای رهبر جدید

او در هفته های اول حتی بیانیه های آیت الله خامنه ای را نیز مرور می کرده و گاه تذکراتی به رهبر جدید می داده است. «ظهر بیانیه آیت الله خامنه ای را مطالعه کردم. برای مشورت فرستاده بودند. خوب است. چند تذکر دادم. اولین بیانیه پس از انتخاب به رهبری است.»
هاشمی رفسنجانی حتی سه روز پس از انتخاب آیت الله خامنه ای به علی اکبر ناطق نوری و حسن روحانی که «پیشنهادهایی برای دفتر رهبری داشتند» گفته بود که «ایشان آمادگی دارد دفتری تنظیم کند که متکی به جریان خاصی نباشد و حالت جامعیت داشته باشد.»
جلسه سران سه قوا چندی پیش از درگذشت آیت الله خمینی
ظهر همین روز هاشمی رفسنجانی برای شرکت در مراسم فاتحه ای که آیت الله خامنه ای برپا کرده بود٬ به دانشگاه تهران رفته بود. «بعد از من آیت الله خامنه ای رسیدند، مردم خیلی گرم استقبال کردند و شعار اطاعت از خامنه ای اطاعت از امام است جا افتاده. برای اسم ایشان صلوات می فرستند اما ایشان به آقای [محمد تقی] فلسفی که سخنران جلسه بودند گفتند که دیگر صلوات نفرستند.»
این وضعیت البته دیری نپایید. دو روز بعد آیت الله خامنه ای دچار تردیدهایی شده بود. «به دانشگاه تهران رفتم. سران سه قوه برای امام جلسه فاتحه گذاشته بودند. قرآن و شعر و صحبت بود . . آقای سید حسن طاهری خرم آبادی به مردم گفت هنگام شنیدن اسم آقای خامنه ای یک صلوات بفرستند . . . تلفنی از آقای خامنه ای در این خصوص سئوال شد گفته بودند که فعلا منع شود تا مشورت کنیم.»

'رادیکال ها و تندروها' در خاطرات هاشمی رفسنجانی

جمله پایانی هاشمی در یادداشت روز هفدهم خرداد نشان می دهد که او وقت زیادی را به جزئیات و مدیریت رفتار دیگران با رهبر جدید اختصاص داده و می نویسد «آقای علی آقامحمدی آمد. . . . گفت هنوز تعدادی از تندروها با رهبری آیت الله خامنه ای مخالفند.»
عمده افرادی که هاشمی رفسنجانی در خاطراتش از آنها با صفت «تندرو و رادیکال و جریان سوم» یاد می کند٬ چهره های جناح چپ و برخی از افراد نزدیک و منسوب به «دانشجویان پیرو خط امام» و نزدیکان آنها هستند.

 
"استعفای آیت الله خامنه ای از ریاست جمهوری ایران پس از مراسم تنفیذ ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی در جماران تهران صورت گرفت"
دانشجویان پیرو خط امام، در جریان اشغال سفارت آمریکا حضور داشتند و عمدتا افراد مورد اعتماد و نزدیک آیت الله خمینی محسوب می شدند. شماری از همین افراد نزدیک به دو دهه بعد با عنوان اصلاح طلب در صحنه سیاسی ایران ظهور کردند.
از جمله افرادی که در خاطرات هاشمی رفسنجانی به تندروی نسبت داده شده اند، آیت الله منتظری است که چند ماه پیش، در چند قدمی رسیدن به رهبری جمهوری اسلامی از قائم مقامی رهبری برکنار شده بود.
به روایت آقای نویسنده، آیت الله منتظری از جمله مخالفان رهبر جدید بود. هاشمی رفسنجانی اما همچون سیاستمداری زبردست تلاش کرد هم از استاد سال های دورش و هم از آیت الله محمدرضا گلپایگانی مرجع تقلید وقت و اولین نامزد مطرح شده برای جانشینی آیت الله خمینی، برای رهبر تازه تاییدیه بگیرد.

چرا پیام آیت الله منتظری از تلویزیون پخش نشد؟

آیت الله خامنه ای در هنگام انتخاب به عنوان رهبر شرط مرجعیت را که قانون اساسی لازم می دانست نداشت و مطابق قانون اساسی اول جمهوری اسلامی، انتخاب او عملی غیرقانونی از سوی مجلس خبرگان بود. هرچند آیت الله خمینی پیش از درگذشت موافقتی شفاهی داشت تا جانشین اش مرجع نباشد اما تایید رهبری آیت الله خامنه ای از سوی دو مرجع تقلید بیشتر از آثار سیاسی در عالم حوزه و در میان روحانیون اهمیت داشت.
"با آیت الله خامنه ای درباره جواب به تایید آیت الله منتظری مذاکره و تصمیم گیری شد. . . شب تلویزیون نامه و جواب مربوط به آقای منتظری را نخواند. از آقای خامنه ای علت را پرسیدم. گفت که تلفن های زیادی مبنی بر گله و شکایت به دفتر شده٬ استخاره شده و تصمیم به عدم نشر در تلویزیون گرفتم."اکبر هاشمی رفسنجانی
«آقای ابراهیم امینی آمد گفت آقای منتظری با رهبری آقای خامنه ای مخالف است و تایید نمی کند. گفتم تلاش کنند که تایید کنند و متقابلا ما روی مرجعیت ایشان کار کنیم . . . آقای [محمدرضا] مهدوی کنی [او در حال حاضر به جای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس خبرگان است] آمد و گفت رهبری تلگرافی به آقای گلپایگانی بزنند مبنی بر تشکر از حضور در نماز برای امام و عرض تسلیت، و آقای گلپایگانی در جواب رهبری را تایید کنند. گفتم اول متن جواب آیت‌الله گلپایگانی مشخص شود سپس تلگراف آقای خامنه ای ارسال شود.»
چند روز بعد در روز ۲۳ خرداد نامه آیت الله منتظری رسیده بود. «رهبری ایشان را تایید کرده به امید اینکه آقای خامنه ای جواب بدهند و در رسانه ها پخش شود» اما یادداشت دور روز بعد هاشمی رفسنجانی نشان می دهد که علیرغم پخش نامه آقای منتظری از رادیو و با وجود توافق هاشمی رفسنجانی با آیت الله خامنه ای این اتفاق نیفتاده است.
«با آیت الله خامنه ای درباره جواب به تایید آیت الله منتظری مذاکره و تصمیم گیری شد. . . شب تلویزیون نامه و جواب مربوط به آقای منتظری را نخواند. از آقای خامنه ای علت را پرسیدم. گفت که تلفن های زیادی مبنی بر گله و شکایت به دفتر شده٬ استخاره شده و تصمیم به عدم نشر در تلویزیون گرفتم.»

ناامیدی غربی ها از سخنرانی رهبر جدید درباره آمریکا

تابستان ۱۳۶۸ در حالی آغاز شده بود که با درگذشت آیت الله خمینی، تصور می شد جدی ترین مخالف رابطه با آمریکا جایش را به یک رهبر میانه رو داده است. همچنین نشانه های آشتی جویانه ای که از سوی رئیس جمهور آینده ایران فرستاده می شد٬ کافی بود که بدبین ترین افراد را هم نسبت به تغییر رویه بین المللی ایران امیدوار کند.
اکبر هاشمی رفسنجانی در نقل خاطراتش سعی دارد رابطه ویژه خود با آیت الله خامنه ای را برجسته کند
هاشمی رفسنجانی در یادداشت روز پانزدهم خرداد نوشته که «از گزارش ها بر می آید غربی ها از انتخاب آیت الله خامنه ای خوشحالند و امیدوارند اعتدال حاکم باشد و رادیکال ها منزوی شوند» اما چند هفته بعد در یادداشت روز ۲۴ مرداد می نویسد «در گزارش ها اظهارات دیروز آیت الله خامنه ای در مورد آمریکا آنها را دلسرد کرده و تفسیر به اختلاف نظر و تقویت موضع رادیکال ها کرده اند.»
پیش از آن موضوع گروگان گرفته شدن چند آمریکایی در لبنان و وارد شدن ایران به عنوان میانجی، به احتمال آماده شدن زمینه عادی سازی روابط ایران و آمریکاد دامن زده بود اما یکی از اولین سخنرانی های آیت الله خامنه ای در دوره رهبری اش در ۲۳ مرداد، پایانی بر خوش بینی ها بود. آیت الله خامنه ای گفته بود «دولت آمریکا پس از رژیم اشغالگر قدس منفورترین دستگاه حکومتی نزد ملت ایران است.»
سخنرانی آیت الله خامنه ای در دوره ای که به نظر می رسید با سیاست های آشتی جویانه هاشمی رفسنجانی احتمال گشایشی در روابط ایران و آمریکا پدید آمده نشان از دست بالاتر او در این زمینه
داشت که اینک با گذشت بیش از دو دهه از آن روزها، برای کمتر کسی از ناظران مسائل ایران پوشیده است.
"در گزارش ها اظهارات دیروز آیت الله خامنه ای در مورد آمریکا آنها را دلسرد کرده و تفسیر به اختلاف نظر و تقویت موضع رادیکال ها کرده اند" هاشمی رفسنجانی، بیست و چهارم مرداد
رهبر ایران «امکان مذاکره و برقراری روابط میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا را شدیدا رد کرده» بود. حتی چند هفته بعد میانجیگیری وزیر خارجه پاکستان در سفر به تهران برای برقراری روابط سیاسی ایران و آمریکا ناکام ماند.

۲۶ مرداد ۱۳۶۸، استعفای آیت الله خامنه ای از ریاست جمهوری

روز ۲۶ مرداد۱۳۶۸ یعنی روز تحلیف ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی رسما آخرین روز نخست وزیری موسوی و ریاست جمهوری آقای خامنه ای بود. «استعفای رهبری از سمت ریاست جمهوری رسید که در مراسم تحلیف مطرح شود . . . آقایان موسوی اردبیلی و موسوی خوئینی ها هم بودند. به نظر می رسید از جایگزینی آقای [محمد] یزدی [رئیس جدید قوه قضاییه] ناراحتند.»
در این روز مقر ریاست جمهوری که در اختیار آقای خامنه ای بود به رئیس جمهور جدید تحویل داده شد. هاشمی رفسنجانی در یادداشت هایش از نامرتبی و فرسودگی ساختمان و وسایل آن گلایه کرده و یادداشت های او نشان می دهد که در روزهای بعد تعمیر و نوسازی ساختمان با سرعتی زیاد آغاز می شود و برای رئیس جمهور جدید که از کمر درد رنج می برد٬ استخر و سونای کوچکی هم ساخته شد. سرعت بازسازی مقر ریاست جمهوری به حدی بود که یک بار هم رئیس جمهور در حمام ریاست جمهوری گیر افتاد چون «دستگیره ها را برای آبکاری بازکرده بودند.»
تفاوت های ساختمان از دید افرادی که پیش از این هم به آنجا رفت و آمد داشته اند٬ محسوس بوده. منظره هایی که آقای خامنه ای را در یکی از بازدید هایش از مقر ریاست جمهوری به نوشته هاشمی، به تعجب انداخته بود.

پیشنهاد محل برای ساخت مقر رهبر تازه: منظریه، لواسان، مجلس مشروطه

آقای هاشمی رفسنجانی پیش از تحویل گرفتن ساختمان ریاست جمهوری از آقای خامنه ای برای ساختن مقر رهبر جدید ایران تلاش کرده بود. پیشنهادهای او منطقه منظریه جنگل های عباس آباد در مناطق مرکزی تهران٬ لواسانات و حتی به اشاره محسن رفیقدوست منطقه بهارستان و مجلس مشروطه بود، اما انتخاب نهایی رهبر جدید هیچ یک از اینها نبود.
آقای هاشمی رفسنجانی در ادامه کتاب اشارات جالبی به زندگی آیت الله علی خامنه ای دارد که به دلیل قلت اطلاعات درباره زندگی رهبر ایران جالب است. یکی از این ها ابراز شکایت آیت الله خامنه‌ای به او درباره «یکنواخت شدن زندگی اش» است و هاشمی به نقل از او می نویسد «بنای تنوع بیشتری در برنامه های کاری دارند.
آقای هاشمی در این کتاب می نویسد که روزهای یکشنبه یا دوشنبه هرهفته با رهبر ایران ملاقات حضوری داشته و سال های بعد حتی فاش کرده به دلیل این که این ملاقات ها ضبط نمی شود حرف های صریحی بین آنها رد و بدل می شود.
جای جای خاطرات سال ۱۳۶۸ اشارات هاشمی به برقراری «تفاهم کامل» با آیت الله خامنه ای است. این موضوع در آخرین دیدار آنها در سال سرنوشت ساز ۶۸ هم درج است.
هاشمی در آخرین یادداشت های این سال می نویسد که همراه خانواده برای تعطیلات نوروز ۶۹ عازم کیش است و شب ۲۷ اسفندکه آیت الله خامنه ای مهمان او بوده درباره «سفر ایشان و سفر من در ایام عید نوروز » صحبت شده است.
خاطرات اکبر هاشمی رفسنجانی گرچه مختصر است و گاه جای موضوعات مهم و اساسی در آن خالی است اما انتشار آن درنوع خود حرکتی جسارت آمیز در ایران است.
«سه شنبه ۲۹ اسفند . . . . چند نوع تقویم برای نوشتن خاطراتم آوردند. یکی را انتخاب کردم. معمولا فهرستی از کارها٬ خاطره ها و مسائل داخلی و خارجی هر روز را در صفحه همان روز تقویم می نویسم؛ به امید اینکه در آینده دریچه ای به سوی تاریخ واقعی باشد؛ طبعا خیلی مختصر است.»